جام و می گر بۉیله دور، اول جام اوچون قیلماق بۉلور،
یوز جهان هردم نثار، اول می اوچون مینگ جان فدا.
دیر ارا هوش اهلی رسوا بۉلغا‌لی، ای مغبچه،
جامِ می توتسنگ مېنِ دېوانه‌دین قیل ابتدا.
تا که اول مَیدین کۉنگول جامیده بۉلغاچ جلوه‌گر،
چهرهٔ مقصود محو اۉلغه‌ی هم اول دم ما‌عدا.
وحدتېبۉلغه‌ی میسر می بیله جام ایچره کیم،
جام و می لفظین دېگن بیر اسم ایله قیلغه‌ی ادا.
سېن گمان قیلغاندین اۉزگه جام و می موجود اېرور،
بیلمه‌یین نفی اېتمه بو میخانه اهلین، زاهدا.
تشنه لب اۉلمه نوایی، چون ازل ساقیسیدین،
«اِشْرَبُوا، یا اَیَّها العَطْشان» کېلور هر دم ندا.
٢
زهی حسنونگ ظهوریدین توشوب هر کیمگه بیر سودا،
بو سودالر بیله کونین بازاریده یوز غوغا.
سېنی تاپماق بسی مشکل دورور، تاپمسلیغ آسان کیم،
اېرور پیدالیغینگ پنهان، ولی پنهانلیغینگ پیدا.
چمن آتشگهیگه آتشین گلدین چو اۉت سالدینگ،
سمندر‌دېک اول اۉتدین کولگه باتتی بلبلِ شیدا.
نې ایشکه بۉلدی بې‌آرام کۉزگو عکسی‌دېک مجنون،
یوزی کۉزگوسیده عکسینی گر کۉرگوزمه‌دی لیلا.
قویاشقه گه قیزرماق، گاهی سرغرماق اېرور اندین،
که صنعونگ باغیده بار اول صفت یوز مینگ گلِ رعنا.
نېدین یوز گل آچر عشق اۉتیدین بلبل کېبی وامق،
یوزینگدین گر عذار باغیده گل آچمه‌دی عذرا.
کمالینگنی اگر شیرین لبیده قیلمه‌دینگ مضمر،
نېدین پس لعل اۉلور فرهادنینگ قان یاشیدین خارا.
جمالینگ پرتویدین شمع اۉتی گر گلستان اېرمس،
نېدین پروانه اۉت ایچره اۉزین سالور خلیل آسا.
ملاحت بیرله توزدونگ سرو قدلر قامتین، یعنی،
که مونداق زېب بیرله اول الفنی ایله‌دینگ زېبا.
قناعت نینگ دلیلین انزوا قیلدینگ ینه بیر هم،
دلیل اوشبو که قانع حرفیدین خلق ایله‌دینگ عنقا.
نوایی قیسی تیل بیرله سېنینگ حمدینگ بیان قیلسون،
تیکن جنت گلی وصفین قیلورده گنگ اېرور گۉیا.
٣
ای صفحهٔ رخسارینگ ازل خطّیدین انشا،
دېباچهٔ حسنونگده ابد نقطه‌سی طغرا.
ذرّات ارا هر ذرّه که بار، ذکرینگه ذاکر،
امطار ارا هر قطره که بار، حمدینگه گۉیا.
مشاطهٔ صنعونگ دورور اول کیم، نفس ایچره،
کون کۉزگوسین آقشام گلیدین قیلدی مجلا.
کون شکلی یوزینگ سجده‌سیدین بۉلدی مشکّل،
تون طُرّه‌سی قهرینگ یېلیدین بۉلدی مُطرّا.
صنعونگ قیلیبان صبحنی اول نوع مشعبد
کیم، مهر اۉتین آغزیدین اېتر هر نفس افشا.
گۉیا که کویر آغزی اول اۉت حرقتیدین کیم،
انجمدین اۉلور آبله‌لر گردیده پیدا.
محتاج سېنینگ درگهینگه خسرو و درویش،
پرورده سېنینگ نعمتینگه جاهل و دانا.
گل یوزیده بلبل سېنینگ اسرارینگه ناطق،
شمع اۉتیده پروانه سېنینگ حسنونگه شیدا.
عشاق ارا، یارب که، نواییغه مقامی
بېرگیلکه، سېنینگ حمدینگه بۉلسون تیلی گۉیا.
٤
ای حمد اۉلوب محال فصاحت بیلن سنگا،
انداق که قُرْب تقوا و طاعت بیلن سنگا.
تاپماق عجیب فکر و تخیل بیله سېنی،
یېتمک محال عقل و فراست بیلن سنگا.
چون کاینات زبده‌سی عاجز کۉروب اۉزین،
حمد اَیته آلمس آنچه بلاغت بیلن سنگا.
اظهارِ عجز بیزدین ادب ترکی دور بسې
یوز مینگ قصور و نقص و کثافت بیلن سنگا.
هر تیره روزگار که، وصلینگغه یۉل تاپیب
سېندین یېتیب چراغِ هدایت بیلن سنگا.
لطفونگ رفیقیم اۉلمه‌سه نې حد که یېتکه‌مېن
باشدین ایاغ گناه و ضلالت بیلن سنگا.
لطف ایله‌گیل که ممکن اېمس قیلمه‌سنگ قبول،
یېتمک تمامِ عمر عبادت بیلن سنگا.
چون سېندین اۉزگه یۉق پَنَهیم قاچمه‌یین نېتی
جرم و گنه‌دین آه و ندامت بیلن سنگا.
عصیانی کۉپ نوایی نینگ و یۉق اویاتی کیم،
ایستر یېتیشسه مونچه خجالت بیلن سنگا.
٥
اِلاها، پادشاها، کردگارا،
سنگه آچوغ نهان و آشکارا.
صبور اسمی بیله قیلسنگ تجلی،
قیلیب نمرودغه یوز مینگ مدارا.
قچان کیم ظاهر اېتسنگ «تنزع الملک»،
سکندرنینگ بۉلوب مغلوبی دارا.
یۉلونگ مهلک تاشی یاقوتِ احمر،
اېشیگینگ تیره گردی مشکِ سارا.
سها بۉلسه شبستانینگده طالع،
بۉلوب نوری قویاش‌دېک عالم آرا.
نوایی نفس ظلماتیغه قالمیش،
سېن اۉلمه‌ی خضرِ ره چیقماق نې، یارا؟!
قیامتده گناهین عفو اېترگه،
رسولینگنی شفیع اېت، کردگارا.
٦
ای نبوت خیلیغه خاتم بنی آدم ارا،
گر الر خاتم، سېن اول آتکیم، اېرور خاتم ارا.
یوز اېشیگینگ توفراغیغه سورته آلغه‌یمېن مو دېب،
چرخ قصریدین قویاش هر کون توشر عالم ارا.
انجم ایچره عارضینگ معراج شامی اۉیله کیم،
توشسه درِ شبچراغې هر طرف شبنم ارا.
نې اوچون کییمیش قرا هر یان سالیب جیبیغه چاک،
فرقتینگدین کعبه گر قالمیدورور ماتم ارا.
صاف کۉنگلیده یوزونگ مهرینی گۉیا اسره‌میش،
توش چاغی هر کون قویاش عکسی اېمس زمزم ارا.
مشعلې بۉلمیش ملک ایلگیده روضنگ باشیغه،
آی چراغی کېچه‌لر بو نیلگون طارم ارا.
قوم اېمس بطحاده‌کیم، مهرِ جمالینگ هجریدین،
ذره۔ذره جسمی بیر۔بیردین تۉکولدی غم ارا.
یۉل اېمس، یَثرِبده ییرتیبدور یوزین تیرناق ایله،
مقدمینگ تا یېتمه‌دی اول وادیِ خرّم ارا.
ایتلرینگ مخصوص و محزون دور، نوایی کاشکی
کیرسه بو محروم هم اول زمرهٔ محرم ارا.
٧
زهی جولانگهینگ افلاک اوزه میدانِ «اَوْ اَدْنیٰ»،
بُراقینگغه تۉقوز گنبد بو تۉقّوز گنبد خضرا.
قیلیب چون خوی گلابی میل نعلَینینگ، بۉلوب آندین
ملک رعنالری نینگ جبهه‌سیغه چرخ سندل سا.
اېسیب رحمت نسیمی چون دمادم سنبلونگ ساری،
بۉلوب روحانیلر جیبی لبالب عنبرِ سارا.
فلک قالیب براقینگدین، اېمس وصفی فلک سرعت،
قمر یاروب جمالینگدین، اېمس نعتینگ قمر سیما.
یوزونگدین انجم، انجمدین قویاش نور اکتساب ایلب
انینگ‌دېک کیم، قویاشدین آی و آیدین قیرگون غبرا.
فلک وادیلری قطعیغه عزمینگ چون سوروب مرکب،
خرد پیکیگه هم اوّل قدمده رنج اۉلوب پیدا.
رفیقینگ طایر انداق کیم سلیمان آلیده هدهد،
براقینگ سایر انجم شاهی اوستینده سپهر آسا.
قیلیب بو سیر ارا معشوق وصلی کوییده منزل،
تیلب سرگشته عشاقیغه هم رحمت اویین مأوا.
نوایی خوش کۉرر عالمنی آتینگ ذکریدین، یۉقسه،
انگه دوزخ ارا اۉت‌دېک دورور دنیا و ما فیها.
٨
هر گدا کیم، بوریای فقر اېرور کسوت انگا،
سلطنت زربفتیدین حاجت اېمس خلعت انگا.
کیم فنا توفراغیغه یاتیب قۉیر تاش اوزره باش،
تخت اوزه اېرمس مذهّب متکا حاجت انگا.
شه یوروب عالم آچر، دروېش عالمدین قاچر،
هم اۉزونگ انصاف بېرگیل کیم، بو نې نسبت انگا.
هر نې شه مقصودی دور، دروېش نینگ مردودی دور،
کۉر، نې حکمت دور مونگه، نې نوع اېرور حالت انگا.
فقر کویی توفراغین شه ملکیگه بېرمس فقیر،
ملک کۉر کیم، تېنگ اېمس توفراغ ایله قیمت انگا.
شه سپه چېکسه، فقیر احوالیغه یېتمس فتور،
بو ولې چېکسه نفس، برباد اۉلور حِشمت انگا.
شه اېمستور بیر نفس آسوده دوزخ وهمیدین،
ای خوشا دروېش کیم، مردود اېرور جنت انگا.
شهغه صدق اهلی دمیدین مشعلِ دولت یارور،
مهر‌دېک کیم، صبح انفاسی آچر طلعت انگا.
شاهغه شهلیغ مسلم دور، اگر بۉلغه‌ی مدام،
شاهلیغ ترکین قیلیب، دروېش اۉلور نیت انگا.
ممکن اېرمس شهلر ایچره بۉیله نیتلیغ، مگر
شاهِ غازی کیم، میسر بۉلدی بو دولت انگا.
شاهلر دروېشی و دروېشلر شاهی که، بار
شاهلیغ ثروت انگه، دروېشلیغ سیرت انگا.
تا شه و دروېش بۉلغه‌ی ایله‌گیل، یارب، عیان،
شاهدین خدمت مونگه، دروېشدین همت انگا.
گر نوایی سۉز اوزتتی فقردین اېرمس دېمنگ،
بۉلمه‌غونچه حکم شهدین قیده بو جرأت انگا؟!
٩
اول پریوش کیم، بۉلوبمېن زار و سرگردان انگا،
عشقیدین عالم مېنگه حیران و مېن حیران انگا.
اۉقلرینگدین دمبدم تسکین تاپر کۉنگلوم اۉتی،
بار دورور بیر قطره سو گۉیا که هر پیکان انگا.
بیر دلاور دور کۉنگول کیم، غم سپاهی قلبیده،
آهی ناوک، تازه داغی دور قیزیل قلقان انگا.
ناوکینگ نینگ پرّ و پیکانیده رنگین توس اېرور
یا که کۉنگلومدین چو پرّان اۉتتی یوقمیش قان انگا.
نامهٔ شوقوم نې نوع اول آیغه یېتکی، چونکه مېن
اېل آتین اۉقور حسددین یازمه‌دیم عنوان انگا.
خضرِ خطینگ نینگ عجب یۉق سبز و خرم بۉلماغی،
لب به لب چونکیم بېرور سو چشمهٔ حیوان انگا.
ای خوشا، مغ کویی کیم، رفعت بیله زینتده بار،
مهر انگه بیر شمسه و کۉک طاقی دور ایوان انگا.
اېسته‌میش بلبل وفا گلدین مگر کیم ژاله‌دین،
بغری قاتمیش غنچه نینگ، بس کیم اېرور خندان انگا.
قیلمه‌میش جانین فدا جانانغه یېتمس دېر اېمیش،
ای نوایی، اوشبو سۉز بیرله فدا یوز جان انگا.
١٠
سینسه کۉنگلومده اۉقونگ سورتوب ایسیغ قاندین انگا،
پی مثللیک چیرمه‌غایمېن رشتهٔ جاندین انگا.
بادهٔ لعلینگ مزاجی روح پرور دور بسې،
گۉییا ممزوج اېتیب‌سېن آبِ حیواندین انگا.
اۉقی کۉنگلوم شعله‌سین گه ساکن اېتتی، گاه تېز،
گه اۉتون بۉلدی، گهی سو اوردی پیکاندین انگا.
درد و غم بوستانی نینگ طاووسی دور کۉنگلوم قوشی،
گل بۉلوب جسمیمده کېسکن نعل هر یاندین انگا.
نې کبوتر یېته آلور اول قویاشقه، نې نسیم،
ای کۉنگول، حالینگنی اعلام ایله افغاندین انگا.
کۉزگه تا کیرمیش خیالینگ ساووغ آهیم وهمیدین،
باغله‌میشمېن قۉرې هر ساری مژگاندین انگا.
ای نوایی ییغله‌ماق آهیمگه تسکین بېرمه‌دی،
وه، بو نې اۉت دور که، یۉق تأثیر طوفاندین انگا.
:: اۉخشش موضوعلر:
مقاله لر ,
ادبیات ,
تیل-لغت ,
فرهنگ ,
شعرلر تۉپلمی ,
,
:: باغله نیش لر:
علیشیر ,
نوایی ,
امیرالکلام ,
خزاین المعانی ,
:: اوشبو مطلبنی کۉریش : 566
|
بها قوییش : 0
|
بها قویگن کیشیلر سانی : 0
|
برچه بهالر : 0
);
background-repeat:no-repeat; background-position: center top">
بیزگه قوشیلینگ
قوشیلیش
مطلبلر ستاتیکی
تشریف بویورگنلر ستاتیکی
